امکانات و تجهیزات ایمنی

دسته بندی انواع آتش سوزی‌ها

همه آتش سوزی ها یکسان نیستند. سوخت و منابع خطرآفرین مختلف باعث بروز آتش سوزی های مختلف می‌شوند و نیاز به انواع مختلفی از خاموش کننده ها و کپسول های اطفاء حریق برای مقابله با آتش سوزی ناشی از آنها وجود دارد.

انواع کپسول های آتش نشانی

بمنظور به حداقل رساندن احتمال وقوع آتش سوزی و صدمات و خسارات گسترده ناشی از آن، شناخت انواع مختلف کپسول های اطفاء حریق که بشکلی موثر و کارآمد برای انواع مصارف خانگی و صنعتی طراحی و ساخته شده است، بسیار ضروری بنظر می‌رسد. این نوع کپسول ها بگونه ای طراحی شده‌اند که انواع متفاوتی از آتش سوزی ها را مهار کنند. در حال حاضر طبقه بندی های متفاوتی از انواع این کپسول ها ارائه شده است که در ادامه به تفصیل به توضیح هر یک می‌پردازیم:

1- خاموش کننده های آبی

این نوع کپسول ها، یکی از مقرون به صرفه ترین روش های مبارزه با آتش سوزی های کلاس A هستند که در برخی مواد جامد مانند کاغذ، چوب و منسوجات روی می‌دهند.

چهار نوع مختلف از این نوع دستگاه های اطفاء حریق وجود دارد که عبارت هستند از جت آبی، اسپری آبی، آب همراه با افزودنی ها و بخار آب یا مه. 

خاموش کننده های جت آبی که با اسپری کردن یک جت آبی بر سطح خارجی مواد سوختنی، خنک کردن آنها و جلوگیری از احتراق دوباره کار می کنند. آنها نباید برای خاموش کردن آتش سوزی روی داده در تجهیزات و دستگاه های الکتریکی استفاده شوند

خاموش کننده های اسپری آب از یک اسپری حاوی قطرات آب استفاده میکننددراینجا هر قطره آب با هوا بشکل غیرمستقیم احاطه شده است. اکثر خاموش کننده های اسپری آب ، یک تست استاندارد دی الکتریک 35 کیلو ولتی دارند که بدین معنی است که آنها در یک منبع برق 35000 ولت بطول یک متر آزمایش شده‌اند.

خاموش کننده های آب حاوی افزودنی ها، در واقع نوعی خاموش کننده های آبی هستند که مواد شیمیایی یا فوم به آن ها اضافه شده است.

خاموش کننده های بخار آب یا مه، که آب را به صورت بخار و یا مه بکار می گیرند. اندازه این قطره ها بسیار کوچکتر از اندازه قطرات آب بکار رفته در اسپری آب هستند. هرچقدر قطره آب کوچکتر باشد، سطح مقطع آن نیز نسبت با اندازه اش بیشتر می شود و در نتیجه سریع تر تبخیر شود و در نهایت انرژی گرمایشی را سریع تر جذب نماید. البته جنبه منفی این نکته را هم نباید از نظر دور داشت و آن هم این نکته است که هرچقدر قطره کوچکتر باشد، در مقابل از وزن کمتری هم برخوردار خواهد بود و درنتیجه از قدرت کمتری در شکل گیری بخار آب برخوردا خواهد بود. تمام این نوع خاموش کننده ها دارای یک برچسب قرمز رنگ هستند.

2- خاموش کننده های فوم

خاموش کننده های فوم را می‌توان در آتش های کلاس A و B استفاده کرد. آنها بیشتر برای خاموش کردن آتش سوزی های ناشی از مایعاتی مثل بنزین یا سوخت دیزل مناسب هستند و از افشانه های جت آبی بسیار متنوع تر هستند زیرا در عین حال می‌توانند برای مواد جامدی مانند چوب و کاغذ نیز استفاده شوند. فوم یا کف، آتش سوزی های ناشی از مایعات را از طریق عایق کردن (پوشانیدن) سطح بیرونی مایع، جلوگیری از رسیدن بخارهای قابل اشتعال به هوا و دربرگرفتن آتش مهار می‌کند. این نوع خاموش کننده ها عمدتاً برای استفاده در آتش سوزی های مایعات و سیال های آزاد مناسب نیستند. خاموش کننده های فوم دارای برچسبی کرم رنگ هستند.

3- خاموش کننده های پودر خشک

خاموش کننده های پودری، نوعی خاموش کننده مناسب و چند منظوره هستند زیرا می‌توانند در عین حال در همگی آتش سوزی های کلاس A، B و C مورد استفاده قرار گیرند. آنها هم چنین می‌توانند در آتش سوزی ناشی از تجهیزات و تاسیسات الکتریکی نیز مورد استفاده قرار گیرند. با این حال، خاموش کننده های پودری بیشتر برای آتش سوزی های کلاس D و یا آتش سوزی های مرتبط با فلزات قابل اشتعال استفاده می‌شوند اما آتش را خنک نمی‌کنند. خاموش کننده های پودر می توانند موجب از بین رفتن قدرت بینائی و ایجاد مشکلات تنفسی شوند. آنها معمولاً برای استفاده در داخل ساختمان ها توصیه نمی‌شوند. خاموش کننده های پودر برچسبی آبی رنگ دارند.

4- خاموش کننده های دی اکسید کربن (CO2)

خاموش کننده های CO2 برای مکان های دارای تجهیزات الکتریکی مانند دفاتر و اتاق های استقرار سرورهای رایانه ای ایده آل هستند زیرا می توان از آنها در آتش سوزی های ناشی از دستگاه های الکتریکی استفاده کرد.

خاموش کننده های دی اکسید کربن با حذف عنصر اکسیژن از مثلث آتش، آتش را خاموش می کنند و همچنین گرما و حرارت ناشی از آتش را به واسطه عملیات تخلیه بسیار سرد خود از بین می‌برند.

خاموش کننده های دی اکسید کربن، بر خلاف یک خاموش کننده فوم، هیچ پسماندی برجای نمی‌گذارند. آنها همچنین می‌توانند در آتش سوزی های کلاس B استفاده شوند که شامل مایعات قابل اشتعال مانند پارافین یا بنزین می‌باشند اما معمولا در آتش سوزی کلاس A بی اثر هستند. خاموش کننده های CO2 با خنک کردن آتش و قطع جریان هوا کار می‌کنند. این نوع خاموش کننده ها یک برچسب سیاه رنگ دارند.

5- خاموش کننده های شیمیایی سرد

خاموش کننده های شیمیایی برای استفاده در آتش سوزی کلاسF مناسب هستند که شامل آتش سوزی های ناشی از روغن پخت و پز و چربی هائی مانند روغن سویا، روغن زیتون، روغن آفتابگردان، روغن ذرت، کره و غیره می‌شود. استفاده از این نوع خاموش کننده ها در زمانی که به درستی و به شکلی کاملاً اصولی استفاده شوند، بسیار موثر است. مواد شیمیائی سرد به سرعت شعله های آتش را خنثی می‌کنند، آتش ناشی از سوختن روغن را سرد می‌کنند و به صورت شیمیایی واکنش می‌کنند تا محلولی صابون شکل را تشکیل دهند. درنتیجه این نوع مواد سطح خارجی روغن را مسدود کرده و در نهایت از سوختن دوباره روغن جلوگیری می‌کند. اگر چه آنها عمدتاً برای استفاده در آتش سوزی کلاسF، روغن های پخت و پز و چربی زیاد طراحی شده اند اما در عین حال می‌توانند در آتش سوزی های کلاس A (چوب، کاغذ و پارچه) و آتش سوزی های کلاس B (مایعات قابل اشتعال) نیز استفاده شوند. خاموش کننده های شیمیایی دارای برچسبی زرد رنگ هستند.